Vistgerðir á Íslandi

Tímamörk

Langtímaverkefni

Samstarfsaðilar

Náttúrufræðistofa Kópavogs, Náttúrustofur, Skógræktin og Landmælingar Íslands.

Um verkefnið – Markmið og verkþættir

Lýsing og kortlagning vistgerða á landinu er umfangsmesta verkefni sem stofnunin hefur ráðist í en grunnur að því var lagður árið 1999 með rannsóknum á vistgerðum miðhálendisins. Vistgerðum á öðrum hálendissvæðum, láglendi, í ferskvatni og fjöru var lýst og þær kortlagðar á árunum 2012–2016. Mikil vettvangsvinna og úrvinnsla liggur að baki niðurstöðum og byggðir hafa verið upp gagnagrunnar er nýtast munu til framtíðar. Verkefnið er unnið í samstarfi við fjölda einstaklinga og stofnanir á sviði náttúrufræða.

Alls er 105 vistgerðum lýst en af þeim eru 64 á landi, 17 í ám og vötnum og 24 í fjörum, auk landgerða. Náttúrufræðistofnun Íslands leggur fram flokkun vistgerða sem á sér fyrirmynd í samræmdri og viðurkenndri flokkun vistgerða í Evrópu. Náttúra Íslands er um margt frábrugðin náttúru annarra Evrópulanda, hvað varðar jarðfræði og lífríki, og því var ekki unnt að taka beint upp flokkunarkerfi sem þróuð hafa verið í Evrópu. Mörgum vistgerðum er lýst sem ekki hafa verið skráðar áður og eru einstakar fyrir Ísland.

Hverri vistgerð er lýst í hnotskurn á staðreyndasíðum í ritinu Vistgerðir á Íslandi og á vef stofnunarinnar. Þær eru lykill fyrir leika og lærða að vistgerðunum, einkennum þeirra, útbreiðslu og verndargildi. Jafnframt eru staðreyndasíðurnar mikilvægt hjálpartæki þegar kemur að greiningu vistgerða og kortlagningu á vettvangi. Að auki hafa verið útbúnir greiningarlyklar fyrir vistgerðir á landi og í fjörum sem leiða notandann niður á þá vistgerð sem best fellur að því landi sem er til skoðunar Vistgerðakortin veita hagnýtar upplýsingar um náttúru landsins sem nýtast stjórnvöldum, sveitarfélögum, atvinnulífi og almenningi. Þau leggja mikilvægan grunn fyrir upplýstar ákvarðanir um landnotkun og áætlanagerð, s.s. vegna náttúruverndar, skipulagsmála, mats á umhverfisáhrifum framkvæmda og náttúruvöktunar. Gögnin eru notuð í mælikvarða 1:25 000 eða minni. Vistgerðakortin gera Íslandi jafnframt kleift að sinna betur alþjóðlegum skyldum sínum á sviði náttúruverndarmála.

Náttúra Íslands tekur sífelldum breytingum og er stöðugt unnið að uppfærslum á vistgerðakorti sem birtast í endurskoðaðri útgáfu. Náttúrufræðistofnun Íslands tekur gjarnan á móti athugasemdum við vistgerðakortin. Ábendingar má senda inn á tölvupóstfangið ni@ni.is.