Fæðuval íslenskra refa

Í nýjasta tölublaði Náttúrufræðingsins er birtur annar hluti greinaflokks um íslenska melrakkann eftir Ester Rut Unnsteinsdóttur spendýravistfræðing. Í honum er fjallað um rannsóknir á fæðuvali íslenskra refa, mun á fæðugerðum eftir landsvæðum og samband breytinga á fæðuvali við fjölgun og fækkun í refastofninum.

Í fyrsta hluta greinaflokksins var fjallað um stofnbreytingar hjá íslenska melrakkanum, veiðar og verndun. Farið var yfir lagalega stöðu tegundarinnar hér á landi, sagt frá því hvernig vöktun íslenska refastofnsins fer fram og rætt um hversu hagnýt þau langtímagögn sem hafa safnast eru til rannsókna á tímum mikilla breytinga á norðurslóðum undanfarna áratugi.

Í greininni sem nú var að koma út er fjallað um það hvaða áhrif fæðuframboð og breytingar í bráðarstofnum hafa haft á viðkomu og stofnbreytingar íslenskra refa undanfarna áratugi. Öfugt við það sem þekkt er erlendis er engan breytileika að finna í frjósemi íslenskra refalæðna. Fjölgun í refastofninum er því ekki hægt að skýra með breytileika í frjósemi, heldur er það hlutfall kynþroska einstaklinga sem tekur þátt í tímgun hverju sinni sem máli skiptir. Viðkoman hefur takmarkast af burðargetu landsins hverju sinni og er fyrst og fremst háð fæðuframboði, sem hefur tekið breytingum við hlýnandi veðurfar undanfarna áratugi. Íslenski melrakkinn hefur sérstöðu vegna einangrunar sinnar frá öðrum stofnum tegundarinnar en viðbrögð hans við breytingum í veðurfari og fæðuskilyrðum geta sagt til um afdrif tegundarinnar á öðrum búsvæðum norðurslóða á tímum hnattrænnar hlýnunar.

Greinaflokkur um íslenska melrakkann er öllum opinn á vef Náttúrufræðingsins:

Ester Rut Unnsteinsdóttir 2021.  Íslenski melrakkinn – fyrsti hluti. Stofnbreytingar, veiðar og verndun. Náttúrufræðingurinn 91(3–4): 97–111.

Ester Rut Unnsteinsdóttir 2023. Íslenski melrakkinn – annar hluti. Takmarkandi og stýrandi áhrifaþættir íslenska refastofnsins, fæða og tímgun. Náttúrufræðingurinn 93(1–2): 47–58.