Aldurshlutföll á veiðitíma 2008

Til að halda mönnum við efnið er staða mála sýnd hér á vef NÍ með reglubundnu millibili þann tíma sem mest af gögnunum berst til stofnunarinnar, þ.e. í nóvember til janúar. Þessar niðurstöður í sinni endanlegu mynd um aldurshlutföll eru meðal annars notaðar við mat á stofnstærð rjúpunnar í landinu.

Búið er að aldursgreina 2884 fugla. Eitthvað á eftir að berast til viðbótar af vængjum frá veiðitíma 2008 en heildarmyndin breytist vart úr þessu. Sýnastærð er misjöfn eftir landshlutum. Stærstu sýnin eru fyrir Norðausturland og Norðvesturland (sjá töflu). Úr öðrum landshlutum er sýnastærð þolanleg nema á Suðvesturlandi, þaðan hafa aðeins borist 68 vængir. Suðvesturland er næsta nágrenni við friðaða svæðið í Landnámi Ingólfs. Í veiðiskýrslum Umhverfisstofnunar er þetta svæði hluti af Vesturlandi. Hlutfall ungfugla fyrir samanlagt sýnið er 76%. Ungahlutfallið er nokkuð breytilegt eftir landshlutum, lægst á Austurlandi, Suðvesturlandi og Vesturlandi (72-74%) en hæst á Norðausturlandi, Vestfjörðum og Suðurlandi (77-79%).

Niðurstöður aldursgreininga rjúpna frá veiðitíma 2008, staðan 12. janúar 2009:

Hlutfall unga í hauststofni endurspeglar þau afföll sem ungar verða fyrir og eru umfram afföll fullorðinna fugla. Þau ár þegar stofninn er í uppsveiflu og umframafföll ungfugla eru tiltölulega lág er hlutfall unga í stofni hátt og svo öfugt þegar stofninn er í niðursveiflu. Hlutfall ungfugla í stofni sýnir kerfisbundnar breytingar í takt við stofnsveifluna sem tekur um 10 ár (sjá línurit). Þessi árin virðist hlutfall unga í hauststofni vera að hækka og vonandi veit það á gott og rjúpnastofninn verði blómlegur næstu ár.

Vegleg verðlaun í boði Garmin Iceland

Til að örva veiðimenn til þátttöku í vængjasöfnuninni 2008 hefur Náttúrufræðistofnun notið liðsinnis Skotvís og fyrirtækisins Garmin Iceland. Garmin Iceland gaf staðsetningartæki, Garmin eTrex Legend HCx, sem verðlaun í happdrætti. Allir sem lögðu inn vængi áttu kost á að vinna. Líkt og auglýst var fyrr í vetur var dregið þann 2. janúar og þá voru komin 159 nöfn í pottinn. Vinningshafinn var Heimir Magnússon, Reykjavík, og vinningurinn var afhentur í verslun Garmin Iceland í Ögurhvarfi 2, Kópavogi, þann 7. janúar. Náttúrufræðistofnun þakkar Skotvís og Garmin Iceland drengilegan stuðning.

Rétt er að ítreka að sérfræðingar Náttúrufræðistofnunar taka áfram við vængjum frá veiðitíma 2008 og þeir sem enn liggja með vængi eru hvattir til að senda þá inn.

Sendið vængina til NÍ
Sérfræðingar Náttúrufræðistofnunar hafa um áratuga skeið rannsakað aldurshlutföll í rjúpnaafla. Á lit flugfjaðra rjúpunnar er hægt að greina á milli tveggja aldurshópa, fugla á fyrsta ári og eldri fugla. Þessi gögn eru m.a. notuð til að reikna út heildarstofnstærð rjúpunnar í landinu. Veiðimenn, sem tilbúnir eru að taka þátt í þessari könnun, eru beðnir um að klippa annan vænginn af öllum þeim rjúpum sem þeir fella. Fuglum af sama veiðisvæði eða úr sömu sveit ber að halda sér í poka þannig að hægt sé að sundurgreina sýnin eftir landshlutum.

Vængina á að senda til:
Náttúrufræðistofnun Íslands
Pósthólf 5320
125 Reykjavík

Stofnunin mun greiða sendingarkostnað sé þess óskað. Menn eru beðnir um að láta nafn sitt og heimilisfang fylgja með sýnum þannig að hægt sé að senda þeim, sem það vilja, niðurstöður greininga úr þeirra sýni og heildarniðurstöðurnar í lokin.

Litur flugfjaðra segir til um aldur
Til að aldursgreina rjúpur bera menn saman lit á flugfjöður nr. 2 og flugfjöður nr. 3 (talið utan frá). Fjaðurstafurinn sjálfur er alltaf dökkur hjá íslenskum rjúpum óháð aldri, en við erum að bera saman litinn á föninni sjálfri, ekki fjaðurstafnum. Hjá fuglum á 1. ári er flugfjöður nr. 2 dekkri en nr. 3 eins og hér sést. Ef smellt er á myndina hér til hægri, sést samanburðurinn. Hjá fullorðnum fuglum, fuglum á 2. ári og eldri, eru fjaðrir nr. 2 og 3 jafndökkar eða nr. 3 dekkri. Hjá sumum fullorðnum fuglum eru engin litarefni í fönum flugfjaðra nr. 2 og 3.