Breiðafjörður
English summary
Breiðafjörður, W-Iceland is a large bay with thousands of islands and skerries and extensive intertidal zones. This section only deals with migrants, wintering and moulting birds as well as breeding species other than seabirds. This area is an internationally important staging sites for Branta bernicla (15,522 birds), Calidris canutus (170,000 birds), Calidris maritima (5,210 birds) and Arenaria interpres (10,000 birds). Also internationally important as moulting site for Cygnus cygnus (3,201 bird), Anser anser (2,500 birds) and Somateria mollissima (36,000 birds) as well as for breeding Gavia stellata (100 pairs), Anser anser (1,700 pairs) and Mergus serrator (450 pairs). During winter, Histrionicus histrionicus (1,626 birds) and Calidris maritima (2,368 birds) meet the IBA-criteria.
FG-V 11
Hnit – Coordinates: 65,29240, V22,63308
Sveitarfélag – Municipality: Snæfellsbær, Grundarfjarðarbær, Helgafellssveit, Dalabyggð, Reykhólahreppur, Vesturbyggð
IBA-viðmið – Category: A4i, A4iii; B1i, B2
Stærð svæðis – Area: um 350.000 ha
Breiðafjörður er mikill flói á milli Snæfellsness og Vestfjarða, um 70 km breiður við mynnið. Hann er djúpur utan til en grynnkar verulega þegar innar dregur og er mikill þörungagróður í fjörum og á grunnsævi, svo og víðáttumiklar leirur og þúsundir eyja og skerja með miklu fuglalífi (Arnþór Garðarsson 1973, Ævar Petersen 1989). Þetta svæði er einnig flokkað með sjófuglabyggðir en hér verður aðeins gerð grein fyrir fargestum, vetrarfuglum og varpi annarra tegunda en sjófugla, þ.e. þeirra sem reiða sig fyrst og fremst á fjörur og grunnsævi.
Breiðafjörður er afar mikilvægur viðkomustaður á fartíma og þær tegundir sem ná alþjóðlegum verndarviðmiðum eru margæs (15.522 fuglar), rauðbrystingur (170.000 fuglar), sendlingar (5.210 fuglar) og tildra (10.000 fuglar). Á fjaðrafellitíma uppfylla álftir (3.201 fugl), grágæsir (2.500 fuglar) og æðarfuglar (36.000 fuglar) töluleg viðmið. Fjöldi grágæsa á varptíma er einnig alþjóðlega mikilvægur (1.700 pör) sem og fjöldi lóma (um 100 pör) og toppanda (450 pör). Að vetri til uppfyllir fjöldi straumanda (1.626 fuglar) og sendlinga (2.368 fuglar) alþjóðleg viðmið. Þá er svæðið langmikilvægasta varpsvæði hafarnar á Íslandi (47 pör).
Breiðafjörður er verndaður með lögum nr. 54/1995 um vernd Breiðafjarðar, en þau lög eru haldlítil enda hafa reglugerðir sem kveða á um útfærslu þeirra ekki verið settar. Hrísey í Miðhúsalöndum í Reykhólasveit, hluti Flateyjar og Vatnsfjörður eru friðlýst og mörg svæði og einstakar eyjar eru á náttúruminjaskrá. Breiðafjörður er á IBA-skrá.
Helstu fuglategundir í Breiðafirði – Key bird species in Breiðafjörður
Tegund Species |
Latneskt heiti Scientific name |
Árstími Season |
Fjöldi (fuglar) Number (birds) |
Ár Year |
% af íslenskum stofni % of Icelandic popul. |
Alþjóðlegt mikilvægi International importance |
|
---|---|---|---|---|---|---|---|
Lómur1 | Gavia stellata | Varp–Breeding | *100 | 2016 | 6,7 | A4i, B1i | |
Álft1 | Cygnus cygnus | Fellir–Moult | 3.201 | 2005 | 12,3 | A4i, B1i | |
Grágæs2 | Anser anser | Varp–Breeding | *1.700 | 1997 | 6,4 | B1i | |
Grágæs2 | Anser anser | Fellir–Moult | 2.500 | 1997 | 3,1 | B1i | |
Margæs3 | Branta bernicla | Far–Passage | 15.522 | 1990–2010 | 55,4 | A4i, B1i | |
Æður4 | Somateria mollissima | Fellir–Moult | 36.000 | 1980 | 4,3 | A4i, B1i, B2 | |
Straumönd5** | Histrionicus histrionicus | Vetur–Winter | 1.626 | 1999–2001 | 11,6 | A4i, B1i | |
Toppönd6 | Mergus serrator | Varp–Breeding | *450 | 2016 | 15,0 | A4i, B1i, B2 | |
Haförn1 | Haliaeetus albicilla | Varp–Breeding | *47 | 2016 | 63,5 | ||
Rauðbrystingur7 | Calidris canutus | Far–Passage | 170.000 | 1990 | 48,6 | A4i, B1i, B2 | |
Sendlingur7 | Calidris maritima | Far–Passage | 5.210 | 1990 | 10,4 | A4i, B1i | |
Sendlingur8 | Calidris maritima | Vetur–Winter | 2.368 | 2017 | 4,7 | A4i, B1i | |
Tildra7 | Arenaria interpres | Far–Passage | 10.000 | 1990 | 6,7 | A4i, B1i | |
Alls–Total*** | 200.732 | A4iii | |||||
*Pör. – Pairs. **Öndverðarnes–Látrabjarg; ***Fargestir. – Passage migrants only. 1Náttúrufræðistofnun Íslands, óbirt gögn. – IINH, unpublished data. 2Ólafur Einarsson 2000. Iceland. Í Heath, M.F. og M.I. Evans, ritstj. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. Volume I – Northern Europe, bls. 341–363. Cambridge: BirdLife International. 3Guðmundur A. Guðmundsson, óbirt heimild. – Unpublished source. 4Arnþór Garðarsson 1982. Endur og aðrir vatnafuglar. Í Fuglar. Rit Landverndar 8, bls. 77–111. Reykjavík: Landvernd. 5Arnþór Garðarsson og Þorkell Lindberg Þórarinsson 2003. Útbreiðsla og fjöldi straumanda á Íslandi að vetrarlagi. Bliki 23: 5–20. 6Náttúrufræðistofnun Íslands, gróft mat. – IINH, rough estimate 7Arnþór Garðarsson og Guðmundur A. Guðmundsson 1991. Yfirlit um gildi einstakra fjörusvæða fyrir vaðfugla. Óbirt skýrsla. 8Böðvar Þórisson, Verónica Méndez, José Alves, Kristinn H. Skarphéðinsson, Svenja Auhage, Sölvi Rúnar Vignisson, Brynjúlfur Brynjólfsson, Cristian Gallo, Páll Leifsson, Jennifer A. Gill og Tómas Grétar Gunnarsson 2017. The wintering population of Oystercatchers in Iceland [ágrip]. Veggspjald kynnt á ráðstefnu Vistfræðifélags Íslands, VistÍs 2017, 28.–30. apríl 2017, Hólum í Hjaltadal. |
Heimildir – References
Arnþór Garðarsson 1973. Fuglastofnar og selir á Breiðafirði: bráðabirgðaskýrsla í október 1973. Reykjavík: Náttúrufræðistofnun Íslands.
Ævar Petersen 1989. Náttúrufar í Breiðafjarðareyjum. Í Árni Björnsson, Eysteinn G. Gíslason og Ævar Petersen. Breiðafjarðareyjar. Árbók Ferðafélag Íslands 1989, bls. 17‒52. Reykjavík: Ferðafélag Íslands.