Útbreiðsla
Lómur verpur í N-Ameríku, en einnig á Grænlandi, í Evrópu og Asíu. Hann er farfugl að einhverju leyti og hingað koma líklega vetrar- og jafnvel fargestir frá Grænlandi.
Stofnfjöldi
Lómur er allalgengur hér á landi og hefur verið giskað á 1.000−2.000 pör (Umhverfisráðuneytið 1992). Þekktir eru um 1.300 varpstaðir og enn eru stór landsvæði ókönnuð með tilliti til lómsvarps (Ævar Petersen o.fl. 2013). Sums staðar verpa lómar í miklu nábýli, oft tugir para á litlu svæði (sjá kort).
Válistaflokkun
LC (ekki í hættu)
Ísland | Evrópuválisti | Heimsválisti |
---|---|---|
LC | LC | LC |
Forsendur flokkunar
Kynslóðalengd (IUCN): 9,8 ár Tímabil sem mat miðast við (3 kynslóðir): 1985–2014
Lómastofninn er það stór (> 1.000 kynþroska einstaklingar) og verpur dreift að hann flokkast ekki sem válistategund af þeim ástæðum. Stofnþróun er hns vegar ekki nógu vel þekkt hér á landi, sérstaklega í ljósi þess hve langt viðmiðunartímabilið er (29 ár) og kerfisbundin vöktun varpfugla hefur staðið í tiltölulega stuttan tíma eða frá 2006 (Ævar Petersen o.fl. 2013). Vetrarvísitala sýnir mikla aukningu á þessum tíma en jafnframt miklar sveiflur í fjölda fugla sem tengjast væntanlega fiskigöngum (sjá graf). Lómur er því ekki talinn í hættu (LC).
Hættuflokkar Alþjóðanáttúruverndarsamtakanna (IUCN)
Viðmið IUCN um mat á válista (pdf)
Eldri válistar
Válisti 2000: Lómur var ekki í hættu (LC).
Verndun
Lómur er friðaður samkvæmt lögum nr. 64/1994 um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum.
Válisti
Fimm varpsvæði hér á landi teljast alþjóðlega mikilvæg fyrir lóm (sjá töflu).
A4 i: Evrópa (vetrarstofn/winter) = 300 fuglar/birds; 100 pör/pairs (Wetlands International 2016)
B1 i: A4 i
Töflur
Lómsvarp á mikilvægum fuglasvæðum á Íslandi – Breeding Gavia stellata in important bird areas in Iceland.
Svæði Area | Svæðisnúmer Area code | Árstími Season | Fjöldi (pör) Number (pairs) | Ár Year | % af íslenskum stofni % of Icelandic popul. | Alþjóðlegt mikilvægi International importance | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Borgarfjörður–Löngufjörur1 | FG-V_10 | B | 150 | 2016 | 10,0 | A4i, B1i | |
Breiðafjörður1 | FG-V_11 | B | 100 | 2016 | 6,7 | A4i, B1i | |
Arnarvatnsheiði2 | VOT-N_1 | B | 25 | 2012 | 1,7 | ||
Skagi2 | VOT-N_5 | B | 30 | 2012 | 2,0 | ||
Öxarfjörður3 | VOT-N_12 | B | 120 | 2009 | 8,0 | A4i, B1i | |
Melrakkaslétta1,4 | FG-N_4 | B | 110 | 2016 | 7,3 | A4i, B1i | |
Úthérað5 | VOT-A_3 | B | 220 | 2000 | 14,7 | A4i, B1i | |
Hornafjörður–Kolgríma6 | VOT-A_4 | B | 30 | 2016 | 2,0 | ||
Breiðamerkursandur6 | VOT-A_5 | B | 30 | 2016 | 2,0 | ||
Suðurlandsundirlendi1 | VOT-S_3 | B | 70 | 2016 | 4,7 | ||
Önnur mikilvæg svæði Other important areas | B | 80 | 2016 | 5,3 | |||
Alls–Total | 965 | 64,3 | |||||
1Náttúrufræðistofnun Íslands, óbirt gögn/unpubl. data 2Náttúrufræðistofnun Íslands, gróft mat/rough estimate 3Þorkell L. Þórarinsson o.fl. 2013; Náttúrustofa Norðausturlands, óbirt gögn/unpubl. data 4Guðmundur Örn Benediktsson, pers. uppl./pers. com. 5Guðmundur A. Guðmundsson o.fl. 2001 6Björn Arnarson, pers. uppl./pers. com. |
Myndir
Heimildir
Guðmundur A. Guðmundsson, Guðmundur Guðjónsson, Sigurður H. Magnússon, Kristbjörn Egilsson, Halldór Walter Stefánsson og Kristinn Haukur Skarphéðinsson 2001. Kárahnjúkavirkjun: áhrif breytinga á vatnafari Jökulsár á Dal og Lagarfljóts á gróður, fugla og seli. Náttúrufræðistofnun Íslands, NÍ-01005. Reykjavík: Náttúrufræðistofnun Íslands.
Umhverfisráðuneytið 1992. Iceland: national report to UNCED. Reykjavík: Umhverfisráðuneytið.
Wetlands International 2016. Waterbird Population Estimates. http://wpe.wetlands.org/search [skoðað 26. nóvember 2016].
Þorkell Lindberg Þórarinsson, Aðalsteinn Örn Snæþórsson, Böðvar Þórisson, Guðmundur A. Guðmundsson, Halldór Walter Stefánsson, Kristinn Haukur Skarphéðinsson og Yann Kolbeinsson 2013. Fuglar á Austursandi við Öxarfjörð. Bliki 32: 59–66.
Ævar Petersen, Guðmundur Ö. Benediktsson og Ib K. Petersen 2013. Monitoring and population changes of Red-throated Divers in Iceland. Erindi flutt á International Loon and Diver Workshop, 21.–22. september 2013, Hanko, Finnlandi.
Höfundur
Kristinn Haukur Skarphéðinsson maí 2017, október 2018
Biota
- Tegund (Species)
- Lómur (Gavia stellata)
Samantekt á Ensku
The Gavia stellata population in Iceland is roughly estimated 1,000‒2,000 pairs. Five breeding areas are designated IBAs for this species and 64% of the population breeds in such areas.
Icelandic Red list 2018: Least concern (LC) as in 2000.