Lóuþræll (Calidris alpina)

Útbreiðsla

Lóuþræll verpur einkum í heimskautalöndum umhverfis norðurhvel jarðar. Hann er alger farfugl og hefur vetursetu í V-Afríku. Grænlenskir lóuþrælar (C. a. arctica) koma hér einnig við (Gunnar Þór Hallgrímsson 2010). Hér er lóuþrællinn algengur í fjörum á vorin og eins síðsumars í sjávarlónum og leirum.

Stofnfjöldi

Lóuþræll er algengur varpfugl hér á landi og hefur stofninn verið talinn um 275.000 pör (Kristinn Haukur Skarphéðinsson o.fl. 2017), sem er nánast það sama og eldra mat sem byggðist á hliðstæðum aðferðum en mun minni upplýsingum (270.000 pör, sbr. Thorup 2006). Er það yfir 90% af stofni deilitegundarinnar C. a. schinzii.

Dreifing og þéttleiki eftir vistlendum: Lóuþræll er votlendisfugl, útbreiddur á láglendi um mestallt land, einkum í mýrlendi, og verpur einnig víða á hálendinu (sjá kort). Reiknaður stofn er 275.300 pör og eru um 15% stofnsins ofan 300 m hæðarlínu (Kristinn Haukur Skarphéðinsson o.fl. 2017). Mestur þéttleiki lóuþræla er í mýravistum, 19,9 pör/km² á láglendi en 5,7 pör/km² á hálendi og er 108.000 pör, um 39%, að finna í því vistlendi en um 89.000 pör eða 32% eru í móavistum. Um 28% lóuþræla verpa innan mikilvægra fuglasvæða (sjá töflu).

Válistaflokkun

LC (ekki í hættu)

Forsendur flokkunar

Kynslóðalengd (IUCN): 8,1 ár Tímabil sem mat miðast við (3 kynslóðir):

Lóuþræll er mjög algengur hér á landi og verpur víða en stofnþróun er óþekkt. Kerfisbundnar mælingar á þéttleika mófugla eru skammt á veg komnar (hófust árið 2006) og hafa aðeins verið teknar saman að litlum hluta. Vísbendingar eru um fækkun í stofni þeirrar deilitegundar sem verpur hér á landi og vitað að varpfuglum hefur fækkað í þeim hluta hennar sem verpur við Eystrasalt (van Roomen o.fl. 2015). Það er því ekki ljóst hvort þessi fækun nái til íslenskra varpfugla og enn sem komið er er fækkunin ekki það mikil að hún réttlæti flokkun lóuþræls á válista. Hann er því hér talinn sem tegund sem ekki er í hættu (LC).

Hættuflokkar Alþjóðanáttúruverndarsamtakanna (IUCN)

Viðmið IUCN um mat á válista (pdf)

Eldri válistar

Válisti 2000: Lóuþræll var ekki í hættu (LC).

Verndun

Lóuþræll er friðaður samkvæmt lögum nr. 64/1994 um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum.

Válisti

Eina viðkomusvæði lóuþræla hér á landi sem gæti talist alþjóðlega mikilvægt er Skarðsfjörður ásamt Hornafirði en þar hafa sést samtímis yfir 10 þúsund fuglar (Regína Hreinsdóttir o.fl. 2006). Thiedemann (1990) áætlaði að allt að 23 þúsund fuglar hefðu farið þar um vorið 1990 en miklu færri fuglar sáust þó samtímis.

IBA viðmið – IBA criteria:

A4 i: Evrópa = 22.440 fuglar/birds; 7.480 pör/pairs ­(Wetlands International 2016)

B1 i: Ísland/Grænland = 7.800 fuglar/birds; 2.600 pör/pairs (Wetlands International 2016)

Myndir

Höfundur

Kristinn Haukur Skarphéðinsson maí 2017, október 2018