![Húsfluga – Musca domestica Húsfluga – Musca domestica](/sites/default/files/styles/original_medium/public/externals/320580cb2b19d690b20be22fdb17127b.jpg?itok=tiEl4jyX)
Útbreiðsla
Um heim allan.
Ísland: Um land allt.
Lífshættir
Kvenflugur makast einu sinni og geyma í sér sáðfrumur. Þær verpa um 100 eggjum í klösum í allskyns rotnandi lífrænan úrgang, skít, hræ og sorp. Geta framleitt allt að 500 egg á æviskeiðinu. Eggin klekjast samdægurs og hvítar fótalausar iðandi lirfur taka hraustlega til matar síns. Þær þroskast á tveim vikum eða lengri tíma eftir aðstæðum. Púpan er sívöl rauðbrún um 8 mm löng. Flugurnar geta lifað í allt að mánuð og eru á ferli allt sumarið frá vori og fram eftir hausti. Þær geta lagst í vetrardvalann fullorðnar og kviknað til lífs innanhúss hvenær sem er ársins.
Flugurnar eru síleitandi og sækja markvist í allskyns lífrænan vökva, einnig í næringu á föstu formi og leysa upp með meltingarsafa sem þær spýta út um langan sograna. Flest matvæli okkar manna duga flugunum einnig. Uppeldisstöðvar eru einna helst í gripahúsum, skíthaugum og loðdýrabúum.
Almennt
Húsflugan er algeng um land allt, en vegna nálægðar við hentugar uppeldisstöðvar öllu algengari til sveita en í þéttbýli. Ólíklegt er að hún lifi á miðhálendinu en þangað berst hún auðveldlega á sumrin undan vindum. Á sveitabýlum getur fjöldi flugna orðið slíkur að til vandræða verður. Flugurnar safnast oft í miklum fjölda í híbýlum þar sem gripahús standa í nágrenninu. Þær renna inn um opna glugga og dyragættir, láta ekki vísa sér á dyr og gerast ágengar við fólk og matardiska. Ólíkt öðrum flugum sem koma inn í hús forðast þær gluggana.
Húsfluga (7 mm) er meðalstór fluga, grá, grásvört til svört á lit, með fjórar dökkar langrákir á frambol. Augun eru stór, egglaga, lítið aðskilin ofan á höfði á karlflugum en vítt aðskilin á kvenflugum, vangar framan við augu ljósleitir. Annars þekkist hún auðveldlega á hátterni sínu innanhúss og fádæma snerpu. Á hlaupum er húsfluga kvik, vængirnir beinast út á við og gefa flugunni þríhyrnulaga heildarform. Hún kemur sér léttilega undan höggum.
Stundum er því haldið fram að húsflugan sé eitt skæðasta dýr jarðar. Það má til sanns vegar færa í heitari löndum. Húsflugur bera í mat manna fjölda sýkla sem geta valdið alvarlegum sjúkdómum og er tegundin því mikil ógn við heilbrigði þjóða einkum í þróunarlöndum. Um 100 gerðir sýkla hafa verið tengdir húsflugunni. Sumir stofnar hennar hafa þróað með sér ónæmi fyrir skordýraeitri sem gerir baráttuna gegn þessum alvarlega sýklabera torsótta.
Útbreiðslukort
![Húsfluga – Musca domestica Húsfluga – Musca domestica](/sites/default/files/styles/original_medium/public/externals/305c3c2e3cfc412c51b80104ebc1571e.jpg?itok=UJ6mm3i-)
Heimildir
Geir Gígja 1944. Meindýr í húsum og gróðri og varnir gegn þeim. Prentsmiðjan Hólar hf, Reykjavík. 235 bls.
Nielsen, P., O. Ringdahl & S.L. Tuxen 1954. Diptera 1 (exclusive of Ceratopogonidae and Chironomidae). Zoology of Iceland III, Part 48a. Munksgaard, Kaupmannahöfn. 189 bls.
Hurlstone Hardy, G. 2015. The Book of the Fly: A Nature Study of the House-Fly and Its Kin, the Fly Plague and a Cure. Forgotten Books, London.
Höfundur
Erling Ólafsson 29. maí 2017.
Biota
- Tegund (Species)
- Húsfluga (Musca domestica)